Sosial təminat hüququ

Sosial təminat hüququ əmək qabiliyyətini tam və ya qismən itirmiş vətəndaşların maddi tələbatının ödənilməsi üçün onlara dövlət tərərfindən müvafiq müavinətlərin ödənilməsindən və təşkilati-hüquqi digər tədbirlərin həyata keçirilməsindən ibarətdir.

Sosial təminat hüququnu müstəqil hüquq sahəsi kimi xarakterizə edən əlamətlər aşağıdakılardan ibarətdir:
1) Bu qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalar və normalar üzrə sosial təminatın müvafiq növlərini səlahiyyətli dövlət orqanlarının əhaliyə təqdim etməsi
və pozulmuş hüquqların bərpası ilə bağlı yaranan ictimai münasibətlərin eynitipliyi;
2) Bu ictimai münasibətlərin tənzimlənməsinin xüsusi üsullarının qanunvericiliklə təsbit edilməsi, eyni zamanda həmin münasibətlərin bölüşdürücü xarakter
daşıması və onun xüsusi subyektlərinin olması;
3) Bu ictimai münasibətlərin müstəqil hüquq sahəsi kimi tənzimlənməsinə
cəmiyyətin tələbatının olması;
4) Cəmiyyətdə sosial ədaləti əks etdirən bu sahə üçün müvafiq sosial prinsiplərin olması;
5) Bu sahəvi təsisatın əlamətlərinə cavab verən hüquq normalarının həcminin kifayət qədər olması

Göstərilən bu əlamətlərə malik olan hüquq normalarının məcmusu müstəqil hüquq sahəsini – sosial təminat hüququnu əmələ gətirir. 

Aşağıda göstərilən hallarda vətəndaşların sosial təminat hüququ müəyyənləşdirilir:

1.qanunla müəyyən edilmiş yaş həddinə çatdıqda;

2.xəstəliyi olduqda;

3.əlilliyi olduqda;

4.ailə başçısını itirdikdə;

5.əmək qabiliyyətini itirdikdə;

6.işsiz olduqda.

Qanunun 4. 1 maddasinə uygun olaraq əmək pensiyasının aşağıdakı növləri müəyyən edilir:

1.Yaşa görə əmək pensiyası;

2.Əlilliyə görə əmək pensiyası;

3.Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası;

Yaşa görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:

1.Baza hissəsindən;

2.Sığorta hissəsindən;

3.Yığım hissəsindən.

Əlilliyə görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:

1.Baza hissəsindən;

2.Sığorta hissəsindən;

3.Yığım hissəsindən.

Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:

1.Baza hissəsindən;

2.Sığorta hissəsindən.